Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbugnài , vrb: abbungiai, abbunzai, bugnai Definition fàere giúmburos, pistaduras a una cosa, a unu trastu, prènnere de giúmburos, de nodos, de pistaduras, nau fintzes de frutuàriu Synonyms e antonyms abburrutonare, aggatare, agiumbare, ammacigai, aporcai 1, atzumbarare, atzumbighedhare, atzumbonare, catulare, pistae, tofedhare Sentences su pipiu est arrutu e si est abbungiau a conca Etymon srd. Translations French cabosser English to dent, to crush Spanish abollar Italian ammaccare German verbeulen.

acatàre 2 , vrb: catare* Definition fàere a una cata, ladu, ciatu, coment’e candho a una cosa dhi calat unu pesu mannu apitzu Synonyms e antonyms abbullonare, aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istercare Translations French écraser English to crush Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

ammacigài , vrb: ammaciucari, ammaciugai, maciugai* Definition pistare unu pagu, fàere a giúmburu, fàere pistadura Synonyms e antonyms abbugnai, abburrutonare, aggatare, atzumbarare, atzumbonare Sentences portamu is palas totu ammacigadas fortzendi paris, sentza de podi artziai (Maxia L.)◊ dh'iat donau una punta de pei a sa serra de sa camba e iat iscramiau frighendusí su tretu chi dh'iat ammaciugau ◊ soe benniu po ti ammaciucari Translations French écraser, battre English to bruise, to crush Spanish abollar, aplastar Italian acciaccare, pestare German treten auf.

iscarchiàre, iscarchinàre , vrb: iscarcinae, scarcinai Definition catzigare, cracare cun is peis po pistare sa cosa; fintzes istribitare, acropare is peis a terra lestros po protesta, fàere su rebbellu Synonyms e antonyms acacigai, acarcangiai, iscarchedhare Sentences at cumintzatu a iscarchiare fachenne un'ispétzia de ballu supra de su sacu de s'àchina in su lacu Etymon srd. Translations French fouler, appuyer English to crush Spanish pisar Italian pigiare, gualcare German pressen, walken.

ischelviàre , vrb: ischervare, ischerviare, iscrebare, iscrevare Definition istrecare is leas de terra, segare is crevas, is bàrdulas, comente si faet trebballandho a marra aifatu de s'aradore in s'aríngiu (o a iscatadorza) Synonyms e antonyms gherbare, illeurare, illocinare, irbardulare, launai, sleorai Sentences redorchiant su terrinu arvatadu e a marrinfatu l'ischerviaiant 2. un'ispiga si l'at iscreviada in sa manu a bídere si su ranu fit maduru Etymon srd. Translations French écraser les mottes English to crush clods Spanish roturar Italian rómpere le zòlle German umgraben.

ischitzàre , vrb Definition crepare, fàere a una cata, istrecare mescamente cun pesu mannu in pitzu; bínchere o isfrutare s'àteru de mala manera, de no si ndhe pòdere prus istrantagiare; foedhandho cun tzacu, est foedhu furriau de ischire (sigomente tenent is primos sonos oguales, ischi)/ i. una fruschedha = afíerela a manera de ndhe fàghere essire sa martza Synonyms e antonyms abbullonare, acatare 2, aggatare, cerfai, ischerfare, istercare / acacigai, tilpiare Sentences si che li daes a suta t'ischitzat che rana, cun totu cussu pesu! ◊ sa mola ischitzat s'olia in su radu, maghinendhe ◊ su prejoneri che passaiat su tempus ischitzendhe tíntula e legendhe totu su chi li ruiat in manos 2. su piús chi los arrennegat est su d'èssere ischitzados in sa povertade issoro dai graves e odiosos afoghizos 3. - Cantu at a durare, ocannu, sa festa? - Issos l'ischitzant: a nois no nos narant nudha! Etymon itl.l skisá Translations French écraser English to crush Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

pistàe , vrb: pistai, pistare, pistari Definition nau de cosa (mescamente tostada o àrrida), fàere a orrughedhos minudos, a farinos, o segundhu fintzes a pasta, istrecare acropandho cun calecuna cosa o aina tostada: nau de cosa chi no segat, ammodhigare a cropos, a istrecadura, ponendho pesu in pitzu o poderandhodha a istrintu meda; lassare singiale de cropu (e fintzes atumbare a cropu a logu tostau); giare surra, atripare meda, pigare a cropos a meda (fintzes iscúdere a una mata po ndhe fàere orrúere su frutu, es. landhe, olia, nughe); pigare o giare cadha, múngia / pps. pistadu, pistu Synonyms e antonyms cerfai, ischitzare, pistatzare / abbugnai, atzumbarare / magiare, surrai / batacollare, matanare Idioms csn: pistai a fini, a grussu; pistare a unu chei s'azu, che tilipirche, chei su nie = surraidhu meda; pistai àcua = pistare a modhe, fàghere cosas in debbadas; pistàresi sa limba = (puru) faedhare in debbadas; dare pedra ’e pistare a unu = pònnereli dificurtades meda (mescamente andhèndheli in contràriu); pistai is pabaristas = istare abberindhe e serrendhe sas pibiristas a meda, pistincai Sentences pístadi sa limba, pro nàrrere machines! ◊ si pistat su sale russu pro lu fàghere fine ◊ no ti che seas subra de sas pumatas ca si pistant! ◊ chie lu at pistu custu labiolu, chi est totu a marcos?! ◊ su ferreri pistat su ferru in s'ancódina ◊ sa figu posta a càtigu si est totu pista in s'isterzu ◊ mi apo pistu unu pódhighe corpendhe a martedhu ◊ ndh'est rutu dae cadhu e at pistu sa conca a una pedra (P.Pillonca) 2. si no mi l'agabbas, oe ti pisto! ◊ ti pisto chi ti apo a fàghere modhe che tamata! 3. Gonàriu at isprimitziau a si pistai ◊ debbadas ti pistas: cusse no ti cheret ◊ chissaghi cantu as pistau in sa vida!…◊ in cussu logu est totu unu pistai: est fortunau chini ndi torrat sanu! ◊ ses tota vida pista pista! Etymon ltn. pistare Translations French piler, écraser, se donner du mal English to crush, to do one's best Spanish machacar, afanarse Italian pestare, arrabattarsi German zerstoßen, stoßen, schlagen, sich bemühen, sich anstrengen.

pistatzàre , vrb: apistuzare, pistazare, pistutzare Definition is matessi significaos de pistare cun is prus s'idea de meda, a sa sighia Synonyms e antonyms cerfai, iggragnare, ischerfiare, ischitzare, pistae, pistorjare / abbugnai, atzumbarare / magiare, surrai / batacollare, matanare Idioms csn: ómine pistatzadu = istracu e cossumidu, pistu de triballu; vida pistatzada = tropu trabballosa, sacrificada Sentences mancari eo a solu e bois tantos, bos pistatzo sa conca a totugantos! ◊ totu sa die apo pistatzadu e sento sa fadiga ◊ sas àmbrias rúgias de sa cambigana si pistatzant e si frigant che una pumada in sa parte malaidosa (N.Pianu)◊ pustis de tantu pistatzare in sa vida, totugantos recuimus a campusantu Etymon srd. Translations French piler, écraser English to crush, to grind Spanish machacar, moler Italian pestare, triturare German zerstoßen, zerkleinern.

prenciài , vrb: prensai, prensare, prentzai, prentzare Definition incracare a prentza Synonyms e antonyms imprentzai, supressare Sentences sa benàcia depit èssi prenciara po ndi bogai totu su binu ◊ teniat sa prensa e binzateris meda che leaiant sa binata pro la prensare Etymon spn. prensar Translations French presser, pressurer, comprimer English to squeeze, to crush Spanish prensar Italian torchiare, comprìmere, pressare, pigiare German pressen.

spamparinài , vrb: spimpirinai Definition fàere a pimpirinas, a farinos Synonyms e antonyms apimpirinai, irfarfaruzare, ispimpirallai, scirfinai, sciscirinai, spimpiridai Sentences su pani arridau si spamparinat totu ◊ s'at a spimpirinai cument'e frégula cussu muru artziau cun ludu e bregúngia! ◊ is centu cincidhas de ferru bolant spimpirinadas candu su ferreri iscudit sa masseta Etymon srd. Translations French broyer English to crush Spanish triturar, machacar Italian frantumare German zertrümmern.

strecàe, strecài , vrb: istercare* Definition incracare a forte o cun pesu tropu, pistare sa cosa a manera de dha crepare e alladiare / strecai fàuas = contare o istare contandho fàulas Synonyms e antonyms aggatare, cerfai, ischerfare, ischitzare, istrechedhai 2. si dha strecais una fàua, is carabbineris!…◊ ma bai, toca, ita mi strecas?! Translations French écraser English to crush, to press Spanish aplastar Italian schiacciare German quetschen.

tzacoràre , vrb: atzacorare Definition pigare o tènnere tzacoradura, èssere malaidóngiu, ingòllere calecuna maladia Synonyms e antonyms ammagangiai, magunire, tacare, tunconire Sentences su fritu s'intendhet intro de carre punghicosu che fritza, tzacorandhe intas su sàmbene 2. est tzacorau a prummones ◊ fintzas in crésia pessabat a cussu budhone tzacorau (S.Spiggia) Translations French abattre English to crush Spanish abollar, magullarse, debilitarse Italian acciaccare German schwächen.